AMARGA
LALI ISOH BEBAYANI
Sesepuh
Dhusun ingkang asring dipunjuluki Mbah Bayan, Harjono (65), warga Desa Jarakan,
Kokosan, Prambanan, Klaten Setu (28/9)
enjing. Ngonangi salah satunggaling griya tangginipun wonten kobongan. Mbah
Bayan ingkang namung piyambak mangertosi kemeluse griya menika, lajeng bengok –
bengok “Kobongan - kobongan”. Warga
ing sakiwatengenipun menika sami kaget lajeng pada mlayu ing sumber swanten.
Warga sami ndobrak lawang lan mendhet toya kangge ngleremkake geni menika.
Wonten ing griya menika mboten wonten tiyang amargi keluarga ingkang gadahi
griya menika sami nyambut damel. Dados wonten ing kobongan menika mboten wonten
korban. Kobongan menika dereng ngantos minggah wonten sungunan (atap rumah),
kobongan menika namung ngobong barang – barang ingkang wonten ing sanjerone
kamar kadosta amben, kasur, lemari uga sandangan. Untungipun wonten salah
satunggaling warga ingkang mangertosi kemeluse geni menika. Menawi mboten
konangan geni menika sampun mrambat ing griya ingkang wonten sakiwa tengene.
Sumber geni menika wonten ing salah satunggaling kamar, warga dereng mangertosi
menapa penyebab kobongan menika.Miturut
Winarsih (30) ingkang biyantu anggenipun ngleremaken kobongan menika,
ngira kobonganipun menika saged saking obat nyambuk bakar ugi bisa saking
rokok. Ananging dereng ingkang saged mangertosi penyebab kobongan menika.
Ingkang
gadahi griya menika asmanipun Mbah Arjo (67), mbah Arjo menika tinggal kalian
putranipun ingkang ragil asmanipun Agus
(20). Mbah Arjo namung urip kalian putranipun ingkang ragil, amargi putra –
putranipun sampun sami gadhah keluarga piyambak. Mbah Arjo menika Rondo sampun
dipuntilar garwanipun 15 tahun suwene. Mbah Arjo ingkang nyambut damel dados
rewang ing antawisipun 3 km saking griyanipun menika dipunjujul kalian
tangginipun. Miturut Esti (27) ingkang mapak Mbah Arjo wonten padamelan menika, Mbah Arjo menika
sampun gadahi firasat badhe wangsul. Esti anggenipun matur kalian Mbah Arjo
radi gugup amargi Mbah Arjo menika gadahi penyakit darah tinggi. Sasampunipun
tekan griyanipun Mbah Arjo kaget, eneng opo kok omahe akeh uwong. Mbah Arjo
ingkang nembe tekan menika lajeng dipunparingi penjelasan kalian Mbah Bayan. “ora sah kaged, iki mau eneng kobongan
untungna aku mau ngerti kemelus ki tak kira koe masak. Tak celuki kok ora eneng
uwong, ojo cilik atimu iki mau lawang mburi karo ngarep pada didobrak supaya
pada bisa ngleremkake geni. Iki mau uwes pada diresiki sing kobong kasur, amben
karo samdanganmu. Saiki mlebuo golekono nek menawa kowe ndeleh duwit eneng sing ilang ora”. Banjur
Mbah Arjo nyauri “injih mboten menapa –
menapa lawang rusak mboten dados masalah ingkang penting menika kabeh pada
slamet. Untungipun injih mboten ngantos mrambat wonten ing dalemipun tangga –
tangga. Kula ngaturaken matur nuwun sanget. Salah satunggal warga wonten
ingkang tanglet menapa wonten kamar menika ginakaken obat nyamuk bakar, Mbah
Arjo ngendika bilih ing sabendintenan mboten pernah ginakaken obat nyamuk
bakar. Amargi sampun ginakaken obat nyamuk elektrik. Warga tasih sami bingung
menapa ingkang nyebabkaken kobongan menika.

Miturut
Mbah Arjo menika, ingkang nyebabkaken kobongan menika saged ugi rokokipun Agus
putranipun. Sebabipun saderenge mangkat makaryo Agus menika salin wonten ing
kamar, saged ugi rokokipun dipunselehkaken ing pinggir ngamben lajeng kesupen ngantos
nyebabkake kobongan menika. Para warga sami mbiyantu ngresiki barang – barang
ingkang sami kaobong. Mbah Arjo ingkang yuswanipun sampun sepuh menika wonten
ing padamelan wau anggenipun makaryo penggalihipun mboten tenang rasane grusa –
grusu. Ngantos anggenipun isah – isah menika gelasipun pecah. Mbah Arjo ingkang
sampun gadahi raos ingkang mboten kepenak menika lajeng ngomong kalian
juraganipun menawi badhe wangsul, alesanipun badhe tindak puskesmas amargi
samparanipun sakit. Saderengipun Mbah Arjo wangsul sampun wonten tiyang ingkang
jujul, penggalihipun tansaya mboten tenang. Sasampunipun mangertosi menawi
griyanipun wonten kobongan penggalihipun mboten tenang. Sabibar resik –
resik Mbah Arjo menika lajeng priksa
wonten ing puskesmas amargi samparanipun radi sakit. Wonten ing puskesmas
dokteripun sanjang menawi tensinipun inggil ngantos 180. Mbah Arjo menika
asring darahipun inggil amargi gadahi penyakit darah tinggi. Para warga dereng
mangertosi kanthi gamblang menapa ingkang nyebabkaken kobongan menika amargi
dereng cetha penyebabipun menika wau menapa. Agus putranipun Mbah Arjo ingkang
sampun wangsul anggenipun makarya menika dipuntangleti, “le opo kowe mau pas lagi salin lali ndelehke rokok neng pinngir
ngamben? “. Jawabanipun Agus menika
“oo iyo lali aku mau soale selak keringan
aku langsung cepet – cepet, ora kelingan nek ududku durung tak pateni”. Mbah
Arjo lajeng njelasake marang Agus “esuk
mau eneng kadadeyan kobongan neng omahe awakedewe, untungna eneng mbah bayan
sing ngonangi, langsung tangga – tangga pada ngewangi mateni geni. Untungna wae
drung nyamber munggah lan durung nyamber neng omahe tangga – tangga. Sesuk
maneh yen delehake rokok kuwi ora sembarangan.”
Para
warga Jarakan sakmenika sampun mangertosi penyebabipun kobongan menika saking
rokok ingkang dereng mati. Dados katah ingkang sami ngeremehkaken rokok utawi
tegesan rokok. Ananging rokok utawi tegesan rokok ingkang dereng mati menika
saged bebayani menapa malih bilih rokok menika tibaning ing kasur utawa barang
– barang ingkang gampil kaobong. Wonten salah satunggaling warga ingkang
griyanipun sampingan kalian griyanipun Mbah Arjo menika ngendika, Dani (35) mulane sesuk meneh ki ora sembrana, untungna
wae eneng sing nyonangi nek ora eneng sing nyonangi rakyo omahku katut
kobongan. Miturut para warga ing sakiwa tengene menika, sabanjur putranipun
Mbah Arjo ingkang nomer kalih menika ngantenan ana ing wulan Sura. Wonten mawon
alangan kangge keluarganipun. Rumiyin sabibar ngantenan mbakyunipun menika
tilar donya, lajeng sakmenika wonten kobongan. Para warga Jarakan menika ngira
menawi penyebab alangan – alangan kang nimpa keluarga Mbah Arjo menika amargi
putranipun nikahan wonten ing wulan Sura. Sampun kathah tangga – tangganipun
ingkang meling supados mboten nikah wonten ing wulan Sura. Ananging putranipun
menika ngeyel lan mboten gugu ngendikanipun sesepuh Dhusun mriku.